Αν στην αρχαιολογία η δυνατότητα ταύτισης ιστορικών προσώπων και ευρημάτων είναι σπάνια, στην περίπτωση των Αιγών, της κοιτίδας των βασιλέων της Μακεδονίας, είναι κοινός τόπος. Από τη στιγμή που ο Μανόλης Ανδρόνικος αποκάλυψε τον τάφο του Φιλίππου Β΄ στη Βεργίνα, πρόσωπα άντρες και γυναίκες-, μέλη της βασιλικής δυναστείας που ως τότε ήταν μόνο ονόματα στα βιβλία, απέκτησαν «υπόσταση». Και το αντίθετο. Τα όπλα των ανδρών, τα κοσμήματα των γυναικών, τα σύμβολα εξουσίας αλλά και αντικείμενα καθημερινής χρήσης βρήκαν τους κατόχους τους. Αυτή η απόδοση ευρημάτων σε ιστορικά πρόσωπα είναι το μεγάλο πλεονέκτημα της έκθεσης «Από τον Ηρακλή στον Μέγα Αλέξανδρο: Θησαυροί από...
τη βασιλική πρωτεύουσα των Μακεδόνων, ένα ελληνικό βασίλειο στα χρόνια της δημοκρατίας», που θα εγκαινιαστεί στις 6 Απριλίου στην Οξφόρδη.
Η έκθεση επικεντρώνεται στους βασιλείς της Μακεδονίας και την πρωτεύουσά τους, τις Αιγές. Αδημοσίευτα ευρήματα, κυρίως της τελευταίας εικοσαετίας, βγαλμένα από τις αποθήκες του Μουσείου των Αιγών και από θησαυροφυλάκια είναι στην πλειονότητά τους - με εξαίρεση το πορτρέτο του Αλέξανδρου που βρέθηκε στην Πέλλα- τα 551 αρχαία αντικείμενα της έκθεσης που παρουσιάζονται σε τρείς αίθουσες του Μουσείου Ashmolean. Χρονολογικά καλύπτουν την εποχή που μεσολαβεί από την όψιμη Μυκηναϊκή Περίοδο μέχρι και τα χρόνια του άτυχου Αλέξανδρου Δ΄, γιου του Μ. Αλεξάνδρου και της Ρωξάνης. Από την έκθεση ξεχωρίζουν τα όπλα από τη βασιλική συστάδα των Τημενιδών (560-420 π.Χ.) - που σχετίζονται με τους βασιλείς Αέροπο Α΄ και Αργαίο και τα μέλη της οικογενείας του Αλέξανδρου Α΄ και του Περδίκκα Β΄- την ταφική συστάδα του Φιλίππου Β΄ και του Αλέξανδρου Δ΄. Μοναδικά είναι επίσης τα κοσμήματα που δήλωναν τον πλούτο και τα αξιώματα τεσσάρων βασιλισσών-ιερειών οι οποίες έζησαν στις Αιγές μεταξύ του 10ου και του 8ου αι. π.Χ. για να έρθουν ξανά στο φως τη δεκαετία του ΄50 από τον Μ. Ανδρόνικο. Τις άγνωστες αυτές βασίλισσες διαδέχτηκε άλλωστε η «Δέσποινα των Αιγών» σύζυγος του Αμύντα η οποία πέθανε στο μεταίχμιο μεταξύ 6ου και 5ου αι. και τάφηκε με μοναδικά κοσμήματα, τα οποία αποτελούν σημαντικό μέρος της έκθεσης. Οι Μακεδόνισσες βασίλισσες, προκάτοχοι της διάσημης Ολυμπιάδας και - έμμεσα - των θρυλικών προσωπικοτήτων των ελληνιστικών βασιλείων, αντιπροσωπεύονται επίσης από επιπλέον κοσμήματα, σκεύη τουαλέτας αλλά και αντικείμενα με ιερό-συμβολικό χαρακτήρα, όπως τα πήλινα κεφάλια θεϊκών και δαιμονικών ξόανων από τάφους της συστάδας των βασιλισσών της δυναστείας των Τημενιδών. Μέλος της ομάδας αυτής άλλωστε ήταν η διάσημη Ευρυδίκη, μητέρα τριών βασιλιάδων και γιαγιά του Μεγαλεξάνδρου, τα κτερίσματα της οποίας κατέχουν στην έκθεση του Ashmolean περίοπτη θέση.
Κεντρικός άξονας της έκθεσης πάντως είναι οι Αιγές, το λίκνο των Μακεδόνων βασιλέων και ταυτόχρονα των κοσμογονικών αλλαγών που κατέστησαν τον ελληνικό πολιτισμό σημείο αναφοράς για τους αιώνες που θα ακολουθούσαν. Εκεί δολοφονήθηκε ο Φίλιππος, εκεί αναγορεύτηκε βασιλιάς ο Μ. Αλέξανδρος και από εκεί ξεκίνησε την εκστρατεία του στην Ανατολή. Ο τόπος όπου όλες οι φάσεις του αρχαίου ελληνικού κόσμου - η ύστερη μυκηναϊκή, η κλασική και η ελληνιστική - συγκλίνουν μέσα από τη ζωντανή συνέχεια της Ομηρικής παράδοσης που παρατηρείται στη Μακεδονία και η γραπτή μαρτυρία ταιριάζει απόλυτα με τα αρχαιολογικά τεκμήρια, αυτό είναι οι Αιγές. Και αυτή τη σπάνια θέση όπου πιστοποιείται η συνέχεια του ελληνικού πνεύματος είναι ένα από τα δυνατά σημεία της έκθεσης, που θα διαρκέσει από τις 7 Απριλίου μέχρι τις 29 Αυγούστου.
arxaiologia.gr
