Μούσες

Γράφει ο  Δημήτρης Βαρδίκος

Τίποτα στην αρχαιότητα δεν ήταν τυχαίο. Το μεγαλείο της ελληνικής γλώσσας φαίνεται και από τη σύνδεσή της με τα μαθηματικά και τη μουσική. Παράδειγμα η επιλογή των ονομάτων των εννέα Μουσών, όπως παρακάτω.  

Δύο Μούσες εφεύραν τη θεωρία και την πράξη στη μάθηση. Τρεις Μούσες εφεύραν τους τρεις μουσικούς τόνους αδρόν, μέσον και ισχνόν τις τρεις χορδές της Λύρας, τις τρεις προσωδίες οξεία, βαρεία, περισπωμένη και τους τρεις χρόνους παρεληλυθότα, ενεστώτα, μέλλοντα τα τρία πρόσωπα, τους τρεις αριθμούς, το τρίγωνο των αστέρων και άλλα τριάριθμα.  Τέσσερις Μούσες εφεύραν τις τέσσερις διαλέκτους: αττική, ιωνική, αιολική και δωρική.Πέντε Μούσες τις πέντε αισθήσεις: όραση, γεύση, όσφρηση, αφή και ακοή.   Επτά Μούσες εφεύραν τις επτά χορδές της λύρας, τις επτά Ουράνιες ζώνες, τους επτά πλανήτες και τα επτά φωνήεντα του Ελληνικού αλφάβητου.  

 1. Πολυύμνια (ή Πολύμνια ή Πολυάμνια). Το όνομα Πολυμνία από το πολύς και ύμνος, επειδή υμνεί πολλούς ανθρώπους ή από το πολλών και μνήμη, επειδή μνημονεύει πολλούς στην ιστορία. Ήταν προστάτισσα των θεϊκών ύμνων αλλά και της υποκριτικής μίμησης, της γεωμετρίας, της ιστορίας, της γραμματικής κ.ά. Τη ζωγράφιζαν να κοιτά προς τον Ουρανό με στεφάνι από δάφνη και μαργαριτάρια στο κεφάλι, λευκό φόρεμα, με τη λύρα στα χέρια της και την επιγραφή Πολυ-μνίας κ Μύθους.

Ποιο είναι το «προσφυγάκι» από τη Μικρασία;

Ποιο είναι το «προσφυγάκι» από τη Μικρασία που βρήκε στέγη στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας; Η ιστορία του γλυπτού με το ξυπόλυτο βοσκόπουλο που ταξίδεψε με τους πρόσφυγες από τις αλλοτινές πατρίδες...
Μέσα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας έχει βρει στέγη εδώ και πολλά χρόνια ένα «προσφυγάκι». Είναι ένα μαρμάρινο αγαλμάτιο ύψους μόλις 63 εκατοστών, το οποίο απεικονίζει ένα μικρό αγόρι, μάλλον βοσκόπουλο. Φοράει μια κάπα με κουκούλα, κρατάει στην αγκαλιά του ένα σκυλάκι και τα πόδια του είναι γυμνά.
Το άγαλμα, σύμφωνα με τους αρχαιολόγους, κατασκευάστηκε

Ιστορίες Απόκρυψης

Ο Χρήστος Χατζηλιού συντηρεί τον χάλκινο Απόλλωνα Πειραιώς.-Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, Φεβρουάριος 1960.-© James Burke / Life Collection / Getty Images / Ideal Image

Σε περιόδους κρίσης και όταν οι Αθηναίοι έπρεπε να εγκαταλείψουν την πόλη, έθαβαν τα πολύτιμα αντικείμενά τους με την ελπίδα να τα ξαναβρούν όταν επιστρέψουν. Ακόμα και στις περιπτώσεις που δεν επέστρεψαν ποτέ, η αρχαιολογική έρευνα έφερε στο φως τους «θαμμένους θησαυρούς» τους και κατόρθωσε να αφηγηθεί την ιστορία τους

Από τον Κώστα Πασχαλίδη, Δρ. Αρχαιολογίας,

 Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, ΥΠΠΟΑ

Η απόκρυψη των πολύτιμων εκθεμάτων του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου τις παραμονές της Κατοχής ήταν μια συντονισμένη επιχείρηση διαφύλαξης ενός συνόλου αντικειμένων, ενός δημόσιου αγαθού, που κρίθηκε στις μέρες του πως έπρεπε να διασωθεί για τις επόμενες γενιές. Η ανάγκη των ανθρώπων να αποκρύψουν ό,τι δεν μπορούν να σώσουν, μετακινώντας το μαζί τους, δεν συνέβη για πρώτη φορά τον Οκτώβριο του 1940 στην Αθήνα. Έχει συμβεί αναρίθμητες φορές στην ιστορία της πόλης και όλα δείχνουν ότι θα συμβεί ξανά άλλες τόσες. Κι επειδή η Αρχαιολογία δεν αφηγείται μεμονωμένα περιστατικά, αλλά συναντά μέσα στο χώμα τους τρόπους της ανθρώπινης φύσης και συμπεριφοράς, παραθέτουμε εδώ τρεις λιγότερο γνωστές ιστορίες απόκρυψης πολύτιμων αντικειμένων που ορισμένοι άνθρωποι σε κίνδυνο νοιάστηκαν να ασφαλίσουν και που, σε αντίθεση με την ιστορία του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, δεν έζησαν για να επιστρέψουν και να τα ξαναβάλουν στη θέση τους. 

Τρεις ιστορίες απόκρυψης στην αρχαία Αθήνα.

Ο λόφος της Ακρόπολης φωτογραφημένος κατά την περίοδο που πραγματοποιήθηκαν οι ανασκαφές των Παναγιώτη Καββαδία και Georg Kawerau. Από το αρχείο του Rijksmuseum.

1. Ο Μυκηναϊκός Θησαυρός της Ακρόπολης 

Διακόσια χρόνια μετά τις βόλτες των «Τριών αριστοκρατών της μυκηναϊκής Αθήνας» στις

ΑΝΑΓΩΓΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΛΕΞΕΩΝ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΛΙΘΟΥ

Σύμφωνα με την «κρατούσα» θεωρία, στο τέλος της 3ης χιλιετίας π.Χ. ανάγονται οι απαρχές της ελληνικής γλώσσας, η οποία καθιερώθηκε αντικαθιστώντας την «προελληνική» πελασγική.

 Όμως, οι ανθρωπολογικές μελέτες των σύγχρονων ανθρωπολογικών ομάδων, με γνώμονα τη γεωγραφική τους κατανομή (Α. Πουλιανός, 1962 – 2006), δείχνουν ότι ο ελλαδικός χώρος είναι αδιάλειπτα κατοικημένος από τους ίδιους πληθυσμούς, τουλάχιστον από το τέλος της παλαιολιθικής εποχής.

Μεταξύ αυτών (βλ. Α. Πουλιανός, 1993), η έντονα ενδογαμική και αυτόχθονα ομάδα των Σαρακατσάνων, οι οποίοι ανέκαθεν ομιλούν μόνο την Ελληνική χωρίς προσμίξεις άλλων λεκτικών

Ο Μαραθώνας αποτελεί τόπο προσκυνήματος

 «Ο Μαραθώνας αποτελεί τόπο προσκυνήματος για κάθε σύγχρονο άνθρωπο που ενστερνίζεται τις αξίες του ανθρωπισμού, της ελευθερίας, και της δημοκρατίας». 

Συνέντευξη του Κώστα Λαγού στον Ελπιδοφόρο Ιντζέμπελη με αφορμή το βιβλίο του «Η Μάχη του Μαραθώνα»

ΕΡ. Πότε ξεκίνησε η σκέψη της συγγραφής του έργου σας «Μάχη του Μαραθώνα» που εκδόθηκε από τις εκδόσεις Μένανδρος; 

ΑΠ. Το 2005 είχα την πρώτη σκέψη να δημοσιεύσω ένα άρθρο για τη μάχη του Μαραθώνα. Όμως, δύο χρόνια αργότερα, συνειδητοποίησα ότι τα στοιχεία ήταν τόσα πολλά που θα μπορούσαν να παρουσιαστούν σωστά μόνο σε βιβλίο. Για το σκοπό αυτό συνεργάστηκα με τον κ. Φώτη Καρυανό.

ΕΡ. Πόσα χρόνια κάνατε για να συλλέξετε το υλικό και τις ιστορικές πηγές. 

ΑΠ. Μια δεκαετία περίπου.

ΕΡ. Συναντήσατε δυσκολίες; Αλήθεια πώς ένιωσε ο εκδότης σας όταν είδε τον μεγάλο όγκο της εργασίας σας; 

ΑΠ. Το βασικό πρόβλημα στη συγγραφή του βιβλίου υπήρξε η απίστευτα μεγάλη διεθνής βιβλιογραφία γύρω από τη μάχη του Μαραθώνα. Στο τέλος της έρευνας είχαμε μελετήσει πάνω από 800 δημοσιεύματα για το θέμα (βιβλία, άρθρα, ανακοινώσεις συνεδρίων κ.τ.λ. ) και είχαμε συμπεριλάβει στο βιβλίο, σχεδόν 2.200 παραπομπές/υποσημειώσεις. Ο εκδότης είχε επίγνωση του μεγάλου όγκου της εργασίας και βοήθησε στη διαμόρφωση της έκδοσης, ώστε να συμπεριληφθεί ολόκληρο το υλικό, δίχως όμως αυτό να προκαλεί ιδιαίτερα προβλήματα στον μέσο αναγνώστη.

ΕΡ. Γιατί διαλέξατε ως θέμα τη μάχη του Μαραθώνα και όχι ένα άλλο ιστορικό γεγονός;

ΑΠ. Πρόκειται για ένα από τα σπουδαιότερα γεγονότα της ελληνικής, αλλά και της παγκόσμιας ιστορίας. Παρόλα αυτά, οι πλέον βασικές παράμετροι της μάχης παρέμεναν άγνωστες, κάτι που τράβηξε το ενδιαφέρον μας.

Η βυθισμένη Ηράκλεια -Θωνίς στον Νείλο κάνει βόλτα στην Ευρώπη

Τα αριστουργήματα της αρχαίας πόλης βυθισμένης στο Νείλο κάνουν το γύρο της Ευρώπης

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ .....ΤΟ ΛΑΘΟΣ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΑΙΓΥΠΤΙΟΥ ΓΛΎΠΤΗ

 

Η έκθεση «Όσιρις, τα βυθισμένα ερείπια της Αιγύπτου» συνεχίζει το θρίαμβό της στο Παρίσι ενώ ακολουθεί το Βρετανικό Μουσείο.Μια εντυπωσιακή έκθεση αφιερωμένη στον Όσιρι, τον πιο συναρπαστικό θεό της Αρχαίας Αιγύπτου, παρουσιάζεται μέχρι τις 6 Μαρτίου στο Ινστιτούτο Αραβικού Κόσμου στο Παρίσι, καλύπτοντας 1.100 τετραγωνικά εκθεσιακού χώρου, ενώ στη συνέχεια πρόκειται να φιλοξενηθεί στο Βρετανικό Μουσείο.

 Η έκθεση «Όσιρις, τα βυθισμένα ερείπια της Αιγύπτου» ταξιδεύει τον επισκέπτη σε δύο πόλεις της Κάτω Αιγύπτου: το Ηράκλειο -όπως είναι το ελληνικό όνομα της πόλης-, γνωστό και ως  Θώνις, και την Κάνωπο. Οι πόλεις είχαν σχεδόν σβηστεί από τη μνήμη της ανθρωπότητας μετά την βύθισή τους στο Δέλτα του Νείλου τον 8ο  αιώνα μ.Χ., ύστερα από κατακλυσμιαίες φυσικές καταστροφές, που συμπεριελάμβαναν έναν σεισμό και παλιρροϊκά κύματα.

Ναός από το ναό του Διός της Πτολεμαϊκής περιόδου 

Εκεί όπου και κατέφυγε η Ελένη με τον Πάρι, πριν τον Τρωικό πόλεμο, για να γλυτώσει από την οργή του Μενελάου.

Η Θώνις ήταν μία πλούσια πόλη που ιδρύθηκε τον 8ο αιώνα π.Χ., ήταν χτισμένη πάνω σε νησιά,

Ο μυστήριος έφιππος Ηγεμών.Ένα εντυπωσιακό εύρημα

Το εντυπωσιακό εύρημα είναι κλεισμένο σε μια βιτρίνα στον ισόγειο χώρο της Εφορείας Εναλίων Αρχαιοτήτων, που βρίσκεται επί της Διονυσίου Αρεοπαγίτου στην Ακρόπολη.

Το μυστήριο με τον έφιππο ηγεμόνα που βρήκαν οι ψαράδες στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Κάλυμνο και την Κω.
Πρόκειται για τα τμήματα ενός μεγάλου αγάλματος της ύστερης ελληνιστικής περιόδου, το οποίο έχει ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα ιστορία.
Το 2006 ένας ψαράς ανέσυρε ένα χάλκινο πόδι αγάλματος με τα δίχτυα του στη θαλάσσια περιοχή ανάμεσα στην Κάλυμνο και την Κω. Λίγο αργότερα ένας άλλος ψαράς, συγγενής του πρώτου, βρήκε το άλλο πόδι στην ίδια περιοχή.
Το 2009 εντόπισε το τμήμα ενός θώρακα, ενώ προφανώς στο σύμπλεγμα αυτό που είναι ένας έφιππος ηγεμόνας ανήκει και ένα εντυπωσιακό κεφάλι που βρέθηκε και αυτό στα ίδια νερά. Το αξιοπερίεργο είναι ότι πραγματοποιήθηκε αρχαιολογική έρευνα στο σημείο όπου υπέδειξαν οι ψαράδες, αλλά χωρίς αποτέλεσμα.

Η κεφαλή του ηγεμόνα με τον δωρικό καυσία  

Ελάχιστες οι προσμίξεις στο DNA των Ελλήνων εδώ και δεκάδες χιλιάδες χρόνια

Ο γενετιστής Κ. Τριανταφυλλίδης «Ελάχιστες οι προσμίξεις στο DNA των Ελλήνων εδώ και δεκάδες χιλιάδες χρόνια»

Εξαιρετικά ενδιαφέροντα στοιχεία για τη γενετική σύσταση των Ελλήνων, είτε ζούσαν εντός των ορίων της μητροπολιτικής Ελλάδας είτε στον Πόντο, στην Ιωνία και την Καππαδοκία, απέδωσαν οι πολύχρονες έρευνες του ομότιμου καθηγητή γενετικής Κωνσταντίνου Τριανταφυλλίδη. 

Ο καθηγητής εντόπισε τη γενετική υπογραφή Ελλήνων σε περιοχές της Ευρώπης όπου είχε σημειωθεί ελληνικός αποικισμός, ενώ στηριζόμενος σε μελέτες για το προσφυγικό χωριό Πλατύ Ημαθίας κατέρριψε μύθους όπως ότι οι Έλληνες έχουν γενετική ομοιότητα με Τούρκους και Βούλγαρους, ή ότι οι Πομάκοι είναι Τούρκοι.