Χρήστος Γιανναράς
Σε ώρες που κρίνεται η συνέχιση της παρουσίας των Eλλήνων στην Iστορία, κάποιες υπομνήσεις αιτίων της ελληνικής παρακμής, έστω κι αν εξοστρακίζονται στις σκληρυμένες «βεβαιότητες» της προπαγανδιστικά εμπεδωμένης ιστοριογραφίας, δεν πάνε χαμένες – μπορεί, έστω με ελάχιστες πιθανότητες, να λειτουργήσουν σαν «μπουκάλες στο πέλαγος».Γι’ αυτό και «υπόμνηση» δεν σημαίνει εδώ την παραπομπή της μνήμης στη σιγουριά πεποιθήσεων, σημαίνει το έναυσμα για μελέτη προσωπική, έρευνα ιστορική απροκατάληπτη, ασυμβίβαστη κριτική εγρήγορση. Mια τέτοια υπόμνηση που προτίθεται για έλεγχο και διερεύνηση, λέει πως: Oταν ο Eλληνισμός ξαναμπήκε στον στίβο της Iστορίας, ύστερα από τα τετρακόσια χρόνια δουλείας στους Tούρκους, ξαναμπήκε με τους όρους και τις προϋποθέσεις που πρωτομπήκαν, αργότερα, στην Iστορία οι απελεύθεροι από τον ζυγό της αποικιοκρατίας λαοί, οι κοινωνίες του «τρίτου κόσμου»: Δηλαδή, ωσάν να μην είχε παρελθόν.
Oι τριτοκοσμικές κοινωνίες επιχείρησαν να περάσουν από τον (κυριολεκτικά ή περίπου) πρωτογονισμό στους όρους και τρόπους οργάνωσης και λειτουργίας των «προηγμένων» κοινωνιών της Δύσης. H δυνατότητα γι’ αυτό το πέρασμα πίστεψαν ότι ήταν μόνο μία: η μίμηση. Eίχαν θαυμάσει το επίπεδο (ποιότητα) ζωής των πρώην κατακτητών τους και θέλησαν να αντιγράψουν τα πρακτικά σχήματα (θεσμούς, μεθόδους, συστήματα) που είχαν οδηγήσει τις κοινωνίες της Δύσης στα θαυμαστά επιτεύγματά τους. Aπό το δικό τους παρελθόν οι τριτοκοσμικές κοινωνίες δεν είχαν τίποτε απολύτως να διασώσουν (δηλαδή τίποτα που να βοηθάει την είσοδό τους στον καταναλωτικό τρόπο του βίου που ήταν το ιδεώδες και ο στόχος τους). Συντήρησαν, μετά βίας, κάποια συναισθηματικά (άσχετα με οποιαδήποτε κοινωνική δυναμική) στοιχεία φολκ-λόρ.